Wilsonbekwaamheid: Wat houdt het in en hoe gaat de notaris ermee om?

Wanneer je een notariële akte laat opstellen, is het belangrijk dat de notaris vaststelt dat je wilsbekwaam bent. Dit houdt in dat je in staat bent zelfstandig beslissingen te nemen en de gevolgen ervan begrijpt. Maar hoe weet de notaris of je wilsbekwaam bent? En wat gebeurt er als je dat niet bent? In deze blog leg ik uit wat wilsbekwaamheid precies betekent, hoe de notaris dit onderzoekt en wat de mogelijke gevolgen zijn.

Wat is wilsbekwaamheid?

Wilsbekwaamheid betekent dat je beslissingen kunt nemen waarvan je de gevolgen begrijpt. Hoewel je niet elk juridisch detail van een akte hoeft te snappen, moet je wel in staat zijn om de belangrijkste elementen en risico's te overzien. Als je bijvoorbeeld een testament opstelt, moet je begrijpen wat je precies wilt regelen en wat de gevolgen daarvan zijn voor jouw erfgenamen.

Hoe wordt wils(on)bekwaamheid bepaald?

Wilsbekwaamheid is niet iets wat in elke situatie hetzelfde is. Bij eenvoudige zaken, zoals een keuze over je dagelijkse uitgaven, kun je vaak langer zelfstandig beslissingen nemen dan bij meer complexe kwesties, zoals het opstellen van een testament of levenstestament. Naarmate een beslissing ingewikkelder wordt, is het lastiger om de gevolgen volledig te overzien. Daarom kan iemand in bepaalde situaties wilsbekwaam zijn, maar in andere juist niet.

Een diagnose zoals dementie betekent niet per se dat iemand wilsonbekwaam is. Dementie kan ervoor zorgen dat iemands vermogen om beslissingen te nemen langzaam afneemt. In het begin kunnen mensen vaak nog eenvoudige beslissingen nemen, terwijl complexe juridische vraagstukken zoals het regelen van een testament moeilijker worden.

Hoe gaat de notaris om met wilsbekwaamheid?

De notaris zal altijd onderzoeken of je wilsbekwaam bent voordat je een notariële akte tekent. Dit doet hij door in gesprek te gaan en te achterhalen of je begrijpt wat je wilt vastleggen en waarom. Als er geen reden is om aan je wilsbekwaamheid te twijfelen, merk je vaak weinig van dit onderzoek.

Soms zijn er echter signalen die de notaris alert maken. Dit kan bijvoorbeeld zijn als je op hoge leeftijd bent, in een zorginstelling verblijft, of als iemand anders de afspraak voor je heeft gemaakt. In dergelijke gevallen zal de notaris extra zorgvuldig zijn en mogelijk dieper ingaan op jouw vermogen om de gevolgen van de akte te begrijpen.

Wat gebeurt er als de notaris twijfelt?

Wanneer de notaris twijfelt aan je wilsbekwaamheid, kan hij een onafhankelijke arts inschakelen om een oordeel te vellen. Deze arts voert een gesprek met jou en geeft vervolgens een verklaring af waarin staat of je wel of niet wilsbekwaam bent. Blijkt dat je wilsbekwaam bent, dan kan de notaris doorgaan met het opstellen van de akte. Als de arts concludeert dat je wilsonbekwaam bent, kan de notaris de akte niet laten ondertekenen.

Waarom is een verklaring soms verstandig?

Zelfs als er geen directe reden is om aan je wilsbekwaamheid te twijfelen, kan het in sommige situaties handig zijn om toch een verklaring van een arts te laten opstellen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als er spanningen of conflicten in de familie zijn, of als je vreest dat er in de toekomst twijfels kunnen ontstaan over je beslissingsvermogen. Een dergelijke verklaring kan helpen om latere discussies of juridische problemen te voorkomen.

Meer weten?

Ben je benieuwd hoe je je nalatenschap goed kunt regelen of wil je meer weten over wilsbekwaamheid? Kom dan naar een van onze gratis lezingen over erfrecht en levenstestamenten. Tijdens deze bijeenkomsten krijg je uitgebreide informatie en kun je jouw vragen direct aan ons stellen. We helpen je graag verder!